گروه بین‌الملل مشرق- دادگاه رسیدگی به امور فوری قاهره جنبش مقاومت اسلامی فلسطین، "حماس" را به لیست گروه‌های تروریستی اضافه کرده است. حماس در واکنش به این اقدام دولت مصر، ضمن رد هرگونه دخالت در عملیات‌های تروریستی، تأکید کرد: "این اقدام ننگی بزرگ است که وجهه مصر را تخریب خواهد کرد. حماس همچنین گفته که مصر در حال تدارک برای حمله به غزه است. سخنگوی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین "حماس" از پادشاه عربستان سعودی خواسته تا برای لغو حکم صادر شده علیه این جنبش در قاهره، اقدامی انجام دهد. حماس اعلام کرده که به هرگونه حمله احتمالی ارتش مصر به مواضعش در نوار غزه، واکنش نشان خواهد داد.

روح‌الله رضوی می‌گوید این احتمال وجود دارد که اگر ارتش مصر به مواضع حماس حمله کند، این گروه به اسرائیل حمله نماید. با این حال، اگر حمله زمینی به نوار غزه صورت بگیرد، حماس آمادگی پاسخ مستقیم به ارتش مصر را دارد.

- اقدام مصر آخرین حلقه زنجیره کارشکنی‌های السیسی علیه حماس است

- ادعای قاهره این است که تروریست های منطقه با حماس در ارتباط هستند

- حماس: اگر حمله موشکی کنند، اسرائیل را می‌زنیم؛ به حمله زمینی، پاسخ مستقیم می‌دهیم

- موضع مصر از تقابل داخلی میان گروه‌های اسلام‌گرا و حکومت السیسی نشأت می‌گیرد

- بسیاری از افراد منتسب به تروریست‌ها، الآن در زندان‌های حماس هستند

اعتراض مردم مصر علیه ارتباط حکومت السیسی با اسرائیل

دست کم چهار دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد حکم صادره توسط دادگاه قاهره کاملاً سیاسی است. اول آنکه دادگاه امور فوری مصر در حکم خود به رابطه تاریخی جنبش حماس و جماعت اخوان‌المسلمین مصر استناد کرده است و لازم به بیان نیست که از زمان روی کار آمدن حکومت "عبد الفتاح السیسی" رابطه دولت مصر با جماعت اخوان المسلمین بسیار متشنج بوده است.

دوم آنکه از بعد حقوقی و قانونی، حکم صادره توسط دادگاه امور فوری قاهره نمی‌تواند حکمی قابل استناد و قانونی باشد، چون براساس قانون اساسی مصر دادگاه امور فوری یکی از زیر مجموعه‌های دادگاه مدنی این کشور به شمار می‌آید که تنها اجازه رسیدگی در دعاوی مالی و مادی را دارد. بنابراین صدور این حکم، صرفاً اقدامی سیاسی و نه قضایی بوده است.

سوم این‌که تحولات جاری در عرصه سیاسی مصر به گونه‌ای است که محکوم کردن جنبش حماس را برای برخی طرف‌ها در این کشور به ضرورتی سیاسی تبدیل کرده که راه مفری برای آن نیست. چهارم اینکه اگر دادگاه امور اضطراری قاهره در صدور این حکم به افزایش حوادث تروریستی در صحرای سینا استناد نموده، در پاسخ به این اتهام باید گفت که افزایش حملات تروریستی در صحرای سینا بیش از هر چیز مسئولیت‌ دولت مصر را افزایش داده و سیاست‌های شکست خورده آن را آشکار می‌کند. دولت مصر تلاش دارد، با قربانی کردن جنبش حماس سرپوشی بر شکست‌هایش بگذارد.

دستگاه قضایی مصر با صدور این حکم نشان داد که بیش از هر چیز درپی خشنود کردن دشمنان این جنبش از جمله "رژیم صهیونیستی" است که همواره تلاش داشته، با معرفی کردن خود به عنوان قربانی گروه‌های مقاومت از جمله حماس، تجاوزها و جنایاتش علیه این گروه‌ و جنگ‌های ناعادلانه‌اش علیه نوار غزه را توجیه و از مجازات و محکومیت بین المللی فرار کند.

خبرنگار بین‌الملل مشرق در خصوص تحولات اخیر میان حکومت مصر و حماس با سید روح‌الله رضوی دبیر اتحادیه بین‌المللی امت واحده مصاحبه کرده است. متن مصاحبه مشرق با این کارشناس مسائل فلسطین به شرح زیر است.

سید روح‌الله رضوی دبیر اتحادیه بین‌المللی امت واحده

سؤال:: لطفاً توضیح بدهید که زمینه اتخاذ مواضع ضدحماس توسط حکومت مصر را چه چیزی فراهم می‌کند؟

این کشور پس از شکل‌گیری گروه‌های افراطی در صحرای سینا درگیر مبارزه با تروریست‌ها بوده و امروز قائل به این است که جریانات تروریستی که در مرز رفح و صحرای سینا حضور داشتند و علیه ارتش مصر اقدام می‌کردند، ارتباط با گروه‌های فلسطینی دارند.

بر همین اساس و به همین بهانه، شاهد کنترل شدید مصر بر مرز رفح بوده‌ایم. حکومت مصر تقریباً همه تونل‌های زیرزمینی را تخریب کرده است. اقدامات بسیار دیگری هم انجام داده تا جلوی هرگونه نقل و انتقال کنترل‌نشده از مرز رفح را بگیرد. قبلاً شاهد اختلافات دولت مصر با حماس بودیم و این موضع جدید، آخرین حلقه از کارشکنی‌هایی است که دولت مصر علیه حماس دارد انجام می‌دهد. در جنگ 51 روزه هم دیدیم که مرز رفح به شدت کنترل می‌شد و محموله‌های دارویی و غذایی و حتی افراد و مجروحین اجازه عبور از این مرز را نداشتند. ادعای کنونی مصر هم این است که گروه‌های تروریستی در منطقه با حماس در ارتباط هستند.

سؤال:: سخنگوی حماس اعلام کرده که مصر در تدارک حمله به نوار غزه است. آیا این صرفاً یک واکنش احساسی است، یا چنین برنامه‌ای واقعاً وجود دارد؟

برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ارتش مصر ممکن است بعضی مواضع درون غزه را هدف قرار دهد، البته این مواضع، متعلق به حماس نیست و مواضع رسمی و مهم این گروه به حساب نمی‌آید، اما به علت تشنج بسیار بالا در مرزهای مصر و فلسطین، این احتمال مطرح شده و حتی اکنون بحث درباره حمله نظامی زمینی به نوار غزه نیز وجود دارد.

به احتمال زیاد، اگر مصر بخواهد به مواضع این گروه درون نوار غزه حمله بکند، واکنش حماس علیه اسرائیل صورت می‌گیرد، یعنی اگر ارتش مصر به مواضع حماس حمله کند، این گروه به اسرائیل حمله خواهد کرد. با این حال، اگر حمله زمینی به نوار غزه صورت بگیرد، حماس کاملاً آمادگی پاسخ مستقیم به ارتش مصر را دارد.

السیسی وزیر دفاع وقت مصر در قاهره با جان کری وزیر خارجه آمریکا دیدار می‌کند

حمله مصر طبق آن‌چه که توصیف می‌کنند، یک حمله از نوع پیش‌گیرانه است و می‌خواهند به جاهایی حمله کنند که می‌گویند پایگاه‌های نظامی تروریست‌ها در منطقه نوار غزه است. ادعایشان این است که چون حرکت‌های تروریستی که دارد صورت می‌گیرد، منشأ آن‌ها درون نوار غزه است، ما هم مجبور هستیم برای ریشه‌کن کردن آن‌ها، به این منطقه حمله کنیم.

سؤال:: آیا واقعیت هم همین است؟ کدام گروه‌های تروریستی در نوار غزه مستقر هستند؟

این‌ها واقعیت ندارد. شما ببینید، وقتی اتحادیه اروپا می‌آید و حماس را از لیست گروه‌های تروریستی بیرون می‌آورد، مصر در مقابل حماس را به لیست تروریستی خود اضافه می‌کند. این قضیه بیش‌تر از فضای داخلی و تحولات درون مصر آب می‌خورد. عامل اصلی آن هم تقابلی است که میان گروه‌های اسلام‌گرا در این کشور و حکومت "السیسی" وجود دارد. در واقع، درگیری اصلی میان دولت مصر و گروه‌های اسلام‌گراست، که حماس هم یکی از این گروه‌های اسلام‌گرا و شاخه رسمی جنبش اخوان‌المسلمین در فلسطین به حساب می‌آید.

متأسفانه از زمان روی کار آمدن السیسی در مصر شاهد فشار روی گروه‌های اسلام‌گرا بودیم، در حالی که تا همین امروز هیچ دلیل و سندی مبنی بر دخالت یا دست داشتن حماس در فعالیت گروهک‌هایی وجود ندارد که وابسته به داعش و القاعده هستند و در منطقه عملیات می‌کنند. اتفاقاً حماس خودش یکی از گروه‌هایی است که با این تروریست‌ها درگیر است. در سال‌های 2009 و 2010 شاهد درگیری میان حماس و جنبش‌های این چنینی در خاک فلسطین بودیم که حماس توانست آن‌ها را سرکوب کند. بسیاری از افراد منتسب به این جریان‌ها، همین الآن در زندان‌های حماس هستند.

اتفاق دیگری که با روی کار آمدن السیسی در مصر انجام شد، به راه افتادن موجی از حماس‌هراسی و فلسطینی‌هراسی بود. رسانه‌های مصری و چهره‌های رسانه‌ای این کشور مواضع ضدفلسطینی اتخاذ می‌کنند که این‌ها همه در قالب همان درگیری داخلی دولت مصر با اسلام‌گراها قابل درک است.

حماس با روی کار آمدن مرسی در مصر، روابط بسیار خوبی با این کشور داشت. رفت و آمد و نقل و انتقال از مرز رفح بسیار تسهیل شد و دو طرف رابطه گسترده‌ای با هم برقرار کردند. طبیعی بود که حماس با برکناری شدن محمد مرسی، از این وضعیت جدید ناراضی باشد و گاهاً این نارضایتی مطرح و بیان مستقیم هم شد.

در این میان، نقش اسرائیل بسیار پررنگ بوده است. بعد از آن که السیسی رئیس‌جمهور شد، رابطه مصر با اسرائیل خوب شد و از سوی دیگر روابط با فلسطینی‌ها بسیار سرد شد و تا امروز هم شاهد تنش‌ها میان دو کشور هستیم. به نظر من این در دستور کار دولت مصر قرار گرفته که مقاومت فلسطین و حماس وارد لیست تروریستی‌اش کنند، با آن‌که که حتی اروپا هم اکنون به مشروعیت آن اذعان می‌کند و از لیست تروریستی خود خارج کرده است.

البته این احتمال ممکن است وجود داشته باشد که مثلاً یک گروه‌هایی که قبلاً عضو یا متحد با حماس بوده‌اند، این‌ها بیایند و به برخی گروهک‌های تروریستی بپیوندند، اما اگر این اتفاق هم بیفتد، باز هم دلیلی و توجیهی نمی‌شود که بگویند هسته مرکزی حماس در عملیات تروریستی دست داشته یا آن را تأیید کرده است. حماس هم بارها گفته که در اتفاقات صحرای سینا ممکن است یک عده فلسطینی هم در کنار سعودی‌ها دخیل باشند، اما این به معنای موضع رسمی حماس نیست.

سؤال:: حماس از عربستان سعودی خواسته تا میانجی‌گری بکند و مسئله حل و فصل بشود، از آن طرف هم "السیسی" به عربستان رفته و مذاکراتی با مقامات این کشور کرده است. چهار محور در این گفتگوها مطرح شده که یکی از آن‌ها، پایان دادن به میزبانی عربستان از گفتگوها با اخوان‌المسلمین است. آیا ارتباط مستقیمی هم می‌تواند میان درخواست حماس و سفر "السیسی" به عربستان وجود داشته باشد؟

مخالفت و مبارزه عربستان سعودی با جریان مقاومت در منطقه مسئله‌ای نیست که بر کسی پوشیده باشد. تمام فلسطینی‌ها و مسلمان ها و مردم دنیا می‌دانند که عربستان با محور مقاومت و جریان مقاومت دشمن است. بنابراین اصلاً بعید نیست که عربستان به رئیس‌جمهور مصر فشار آورده باشد. تا جایی که من می‌دانم، عربستان جنبش اخوان‌المسلمین را سال گذشته در لیست گروه‌های تروریستی خود آورده بود، اما حماس برای اولین بار بود که به این شکل وارد لیست تروریستی می‌شد.

یک نکته‌ای هم من اشاره بکنم: "تونی بلر" چند هفته پیش به غزه سفر کرده بود و آن‌جا یک طرح پیشنهادی را به سران حماس داد. این طرح چند محور داشت که یکی از آن‌ها بحث به رسمیت شناختن اسرائیل بود. همچنین این‌که حماس مخالفت خودش با اخوان‌المسلمین را اعلام بکند. یکی دو تا محور دیگر هم داشت. سران حماس طبیعتاً این پیشنهاد را نپذیرفتند. تونی بلر سپس به مصر رفت و آن‌جا بود که این دیدار و گفتگوها رسانه‌ای شد.

ملک عبدالله به السیسی مدال افتخار می‌دهد

همه این‌ها نشان می‌دهد که نقش اسرائیل همان‌طور که گفته شد، در این ماجراها بسیار پررنگ است. این که از حماس خواسته شود اسرائیل را به رسمیت بشناسد و هویت اخوان‌المسلمینی خود را انکار کند، این‌ها به نظر من، تأثیر سیاست‌های اسرائیلی است و همچنین دخالت عربستان سعودی که با جریان مقاومت به طور کلی و به خصوص با اخوان‌المسلمین در سال‌‌های گذشته مشکل داشته است.

آقای "رمضان عبدالله" دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین هم الآن در قاهره هستند و دارند میانجی‌گری می‌کنند تا این تنش میان حماس و حکومت "السیسی" حل بکنند. این مسئله هم نشان می‌دهد، موضوع بیش‌تر اختلاف داخلی میان حکومت مصر و اخوان‌المسلمین است و این ارتباط دادن حماس به گروه‌ها و فعالیت‌های ترویستی هم اهرم فشاری برای گروه‌های اسلام‌گرا در مصر است. نتیجه آن را هم می‌بینید که قتل‌عام‌هایی اتفاق افتاده، سرکوب‌هایی صورت گرفته، احکام قضایی سنگینی صادر شده و دستگیری‌هایی هم انجام شده است.